آموزش استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر
آموزش استفاده از کپسول اکسیژن
شما به عنوان فرد حاضر در صحنه باید بتوانید ارزیابی هایی از وضعیت بیمار انجام دهید تا نوع صدمات وارده به بیمار یا نوع بیماری او را تعیین نمایید.
مراحل ارزیابی بیمار شامل موارد زیر است:
1-ارزیابی اولیه ی بیمار
2-معاینه فیزیکی
3-شرح حال بیمار
4-ارزیابی ممتد بیمار
ارزیابی اولیه بیمار
الف)یک برداشت کلی از بیمار فراهم کنید.
ب)میزان پاسخ دهی را ارزیابی کنید.
ج)راه هوایی بیمار را بررسی کنید.
د)تنفس بیمار را بررسی کنید.
ه)وضعیت گردش خون بیمار را بررسی کنید.
خ)شکایت اولیه بیمار را بشناسید
چ)به واحد EMSپاسخگو اطلاع دهید.
یک برداشت کلی از بیمار فراهم کنید:همزمان با معاینه بیمار،یک برداشت کلی از او فراهم کنید.جنس و سن تقریبی را ثبت نمایید.بررسی صحنه حادثه و برداشت کلی شما در تعیین صدمه و نوع اه و ناله های او می توانند شاخصی از نوع مشکل باشد.میتوان تا حدود ی سطح هوشیاری بیمار را نیز تعیین کرد.
میزان پاسخ دهی را ارزیابی کنید: با ابلاغ اینکه شما یک فرد آموزش دیده هستید و برای کمک کردن آماده میباشید به بیمار آرامش میدهد.در مرحله ی بعد نام بیمار را بپرسید.پاسخ بیمار در تعیین سطح هوشیاری او نیز کمک کننده خواهد بود.
بسیاری از بیماران که بیهوش بنظر میرسند قادر به شنیدن صدای شما هستند و به اطمینان بخشی شما نیاز دارند.آنچه که نمیخواهید بیمار بشنود صحبت نکنید.
اگر بیمار بیهوش بنظر میرسد با صدایی که برای شنیدن بیمار به اندازه ی کافی اورا صدا بزنید.اگر بیمار به صدای شما پاسخ نمیدهد،به آرامی اورا لمس کنید یا شانه هایش را تکان دهید.سطح هوشیاری بیمار از کاملا هوشیار تا بیهوش میتواند متغیر باشد.
راه هوایی بیمار را بررسی کنید:جزء سوم ارزیابی ،بررسی راه هوایی بیمار است.اگر بیمار آگاه است و میتواند بدون مشکل به شما پاسخ دهد، راه هوایی او باز است.اگر بیمار به محرک کلامی پاسخ نمیدهد باید فرض کنیم که راه هوایی بسته است.درمورد بیماران بیهوش،راه هوایی را با تکنیک سر-عقب،چانه-بالا و در بیمارانی که دچار تروما(صدمه)شده اند با تکنیک باز کردن فک با فشار(بدون عقب کشیدن سر بیمار)باز کنید.پس از باز کردن راه هوایی وجود جسم خارجی یا ترشحات مختلف را بررسی کنید.
نیاز های ویژه کودکان:ممکن است کودکان و نوزادان،از مهارت های کلامی کافی برای پاسخ به پرسش هایی که برای ارزیابی پاسخ دهی در بزرگسالان استفاده میشود برخورد دار نباشند.بنابراین باید کنش متقابل بین کودکان و نوزادان و والدین و محیط اطراف را ارزیابی کنید.
تنفس بیمار را بررسی کنید:اگر بیمار هوشیار است،سرعت و کیفیت تنفس اورا بررسی کنید.آیا قفسه سینه با هر تنفس بالا و پایین می رود؟یا به نظر میرسد بیمار تنگی نفس دارد؟اگر بیمار بیهوش است،با قرار دادن صورت خود نزدیک دهان و بینی بیمار وجود تنفس را ارزیابی کنید.باید بتوانید صدای تنفس را بشنوید،بالا و پایین رفتن قفسه سینه را ببینید و حرکت هوا را روی گونه ی خود حس کنید.در صورت مشکل بودن تنفس یا شنیدن صدای غیر معمول ،گاه لازم است اجسامی مانند غذا،استفراغ،دندان مصنوعی،آداماس یا دندان شکسته را از دهان خارج سازید.
اگر نمیتوانید حرکت قفسه سینه را ببینید یا اگر صدای ورود و خروج هوا را نمیشنوید،تنفس وجود ندارد.برای باز کردن راه هوایی و انجام تنفس مصنوعی مراحل فوری را به کار گیرید.اگر شک به تروما وجود دارد،با قرار دادن سر بیمار در وضعیت خنثی و استفاده از تکنیک باز کردن فک با فشار برای باز نگه داشتن راه هوایی از مهره های گردنی بیمار حفاظت کنید.
ضربان قلب بیمار را بررسی کنید:اگر بیمار بیهوش است،انگشت اشاره و میانی خود راکنار هم قرار دهید و حنجره را در گردن بیمار لمس کنید،سپس دو انگشت خود را از حنجره به سمت گوش بیمار بکشیدتا یک بریدیگی خفیف را لمس کنید.این مانور را انقدر تمرین کنیدتا بتوانید در عرض 5ثانیه نبض را با انگشت خود بیابید.
اگر نتوانستید در عرض 5-10ثانیه نبض کاروتید(گردن)بیمار را بیابید،انگشت اشاره و میانی خود را در سمت شست مچ بیمار قرار دهید
سپس فورا بیمار را از نظرخونریزی شدیدبررسی نمایید.در صورت وجود خونریزی شدید باید فورا برای کنترل آن به وسیله فشار مستقیم بر روی زخم اقدام کنید.بلافاصله رنگ پوست و دمای بدن بیمار را بررسی کنید.این ارزیابی ها شمارا از خونریزی داخلی بیمار و شوک آگاه میکند.بررسی رنگ پوست بیمار هنگام هنگام رسیدن به صحنه ی حادثه حائز اهمیت است . در این صورت با گذشت زمان از تغییرات رنگ پوست آگاه خواهید شد.
رنگ پوست به صورت ذیل تعرف میشود:
- رنگ پریده(سفید،به کاهش خون رسانی به آن بخش از بدن یا تمام قسمت های بدن اشاره دارد)
- برافروخته(قرمز رنگ،به افزایش خون رسانی به آن قسمت از بدن اشاره دارد)
- آبی رنگ(حاکی از عدم اکسیژن رسانی و وجود مشکلات راه هوایی است)
- زرد رنگ(به وجود مشکلات کبدی اشاره دارد)
- طبیعی یا صورتی کم رنگ
در بیمارانی که پوستشان به شدت رنگدانه دار است،تغییرات رنگی در بستر ناخن ها ،سفیدی چشم ها یا داخل دهان دیده میشود.
نکته:در صورت هوشیار بودن بیمار،نبض مچ دست را بگیرید.
نکته:برای ارزیابی گردش خون نوزادان نبض را در سمت داخل بازو چک کنید.باگذاشتن انگشت اشاره و میانی روی قسمت داخلی بازو نوازاد در میانه راه بین شانه و آرنج میتوان نبض را حس نمود.
تنفس:سرعت تنفس بیمار یک علامت حیاتی است که نفس کشیدن بیمار را نشان میدهد.تعدادتنفس در هر دقیقه اندازه گیری میشود.در یک فرد بزرگسال طبیعی،سرعت تنفس در حالت استراحت بین12الی20بار در هر دقیقه است.یک دوره دم و باز دم به عنوان یک نفس در نظر گرفته میشود.تنفس ممکن است تند و کم عمق (مشخصه شوک)یا کند(مشخصه سکته مغزی یا مسمومیت دارویی)باشد.تنفس میتواند به صورت نفس های عمیق ،خس خس کردن،بریده بریده نفس کشیدن،هن هن کردن،خرناس کشیدن،نفس های صدا دار یا تنفس دشوار باشد.وضعیتی که بیمار نفس نمیکشد با عدم تنفس بیان میشود.این وضعیت طی ارزیابی های اولیه مشخص میشود.وقتی سرعت تنفس برا بررسی نموده یا به کیفیت تنفس توجه میکنیدباید مطمعن شوید که چهره و سر شما به اندازه کافی نزدیک به صورت بیمار قرار گرفته تا هوای باز دمی رابر چهره ی خود احساس کنید.همچنین بالا و پایین رفتن قفسه سینه را نیز مشاهده کنید.
نبض:دومین علائم حیاتی نبض است که سرعت و نیروی ضربان قلب را نشان میدهد.نبض را میتوان در هر جایی از بدن که یک سرخرگ از روی یک ساختار سخت مانند استخوان عبور میکند احساس نمود.گرچه جاهای زیادی به این صورت در بدن وجود دارد،اماچهار نقطه متداول نبض های رادیان(مچ دست)،کاروتید(گردن)،براکیان(بازو)،و تیبال خلفی(مچ پا)می باشد.
در تعیین سرعت نبض(تعداد ضربان قلب در هر دقیقه)،نبض بیمار را با انگشتان خود بگیرید،تعداد ضربان را به مدت30ثانیه بشمارید و آن را در 2 ضرب کنید.در یک فرد بزرگسال طبیعی،سرعت نبض در حال استراحت حدود60-80ضربه در هر دقیقه است گرچه در قردی که دارای آمادگی مناسب است(مانند یک شیرجه کار)،سرعت نبض در حال استراحت کمتر می باشد(حدود 40تا60ضربه در دقیقه).سرعت نبض در کودکان به طور طبیعی بالاتر است(حدود80تا100ضربه در دقیقه).
تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی:
الف)محل فشردن قفسه سینه:اقدامات احیا با فشردن قفسه سینه آغاز میشود.برای تعیین محل فشردن نیازی به بیرون آوردن لباس بیمار نیست.
البته محل مناسب برای فشردن قفسه سینه مهم و به صورت زیر میباشد:
- محل مناسب در بالغین و کودکان که درست در وسط قفسه سینه است
- محل مناسب فشردن در شیرخواران یک انگشت پایین تر از خط مابین دو سر سینه است
نکته:دوره فاصله فشردن و برگشتن به حالت اولیه بهتر است برابر باشد.عملیات احیای قلبی_ریوی بایستی روی یک سطح سفت انجام شود.پس از انجام 30بار فشردن قفسه سینه دوبار تنفس مصنوعی انجام دهید و برای نوزادان تازه متولد شده این نسبت 3به یک میشود
اجاره دستگاه زردی نوزاد در شیراز – مراحل استفاده از دستگاه های فتوتراپی :
اجاره دستگاه زردی شیراز
الف)پس نصب کابل مخصوص برق ابتدا کلید توان(power)را به حالت روشن قرار میدهیم.
ب)سپس برای روشن کردن لامپ ها از دکمه سبز رنگ(start)و برای خاموش کردن از دکمه قرمز رنگ(stop)استفاده میکنیم.
توجه:در برخی از دستگاه ها برای روشن کردن لامپ دستگاه از کلید ستاره(*)و برای خاموش کردن از کلید مربع(#)استفاده میکنیم
چند نکته مهم:
-قبل از اینکه نوزاد خود را درون دستگاه قرار دهید چشم بند و شورت(برای نوزاد پسر)حتما روی چشم و بدن نوزاد پوشانده شود.
-قبل از شروع فتوتراپی حتما شیردهی کامل صورت گیرد . در صورت نیاز پوشک نوزاد تعویض شود.
-نوزاد را لخت کنید. چشم ها را با چشمبند مخصوص و ناحیه تناسلی را با پوشک و شورت زردی (مخصوص نوزادان پسر) بپوشانید.
-دمای مناسب داخل دستگاه برای نوزاد لخت،28تا32 درجه سانتیگراد است .
-اگر دمای داخل دستگاه کمتر از 28 درجه است اطراف دستگاه را بپوشانید و دمای اتاق را افزایش دهید.
-اگر دمای داخل دستگاه بیشتر از 32 درجه است دور دستگاه را باز کنید و دمای اتاق را کاهش دهید.
-بعد از هر 2 ساعت نوردرمانی ،30دقیقه نوزاد را از زیر نور بیرون آورده و شیر دهی کامل انجام داده و مرتبا این سیکل را تکرار کنید.
-قسمت هایی از بدن نوزاد که در معرض نور دستگاه است را چرب نکنید .
-یکی از مهمترین نگرانی ها احتمال آسیب به چشم می باشد که توصیه می شود حین نوردرمانی یک نفر نوزاد را تحت نظر قرار داده و مواظب جابجایی چشم بند باشد.
عوارض طبیعی فتوتراپی که در بعضی نوزادان مشاهده میشود :
اسهال ، مدفوع سبز یا تیره ، خشکی پوست ، قرمزی پوست ، دانه های قرمز پوستی،این موارد با پایان فتوتراپی برطرف میشود
اجاره انواع دستگاه زردی نوزاد فتوتراپی در شیراز
نکته:بعد از گذشت 6ساعت از مدت زمان استفاده از دستگاه فتوتراپی،میتوانید با مرکز جهت انجام تست زردی تماس حاصل فرمایید.
تهیه شده توسط خدمات پرستاری پارسه
سایر خدمات مرکز پرستاری در منزل پارسه به شرح زیر میباشد :
اعزام کادر درمانی به منزل :
ویزیت پزشک در منزل ، اعزام پرستار به منزل ، وصل سرم در منزل ، پانسمان در منزل ، تعویض سوند فولی ادراری در منزل ، تعویض لوله غذایی ng ، نوار قلب در منزل ، خونگیری در منزل ، تنقیه در منزل ، تست زردی بدون خونگیری و … فیزیوتراپی در منزل ، کاردرمانی در منزل ، گفتار درمانی در منزل
اجاره تجهیزات پزشکی :
اجاره دستگاه زردی نوزاد شیراز ، اجاره تخت بیمار ، اجاره ویلچر ، اجاره تشک مواج ، اجاره کپسول اکسیژن ، اجاره دستگاه اکسیژن ساز ، اجاره ساکشن ، اجاره پالس اکسیمتر ، اجاره ونتیلاتور ، اجاره تراکشن ، اجاره شیردوش برقی ، اجاره سی پپ ، اجاره بای پپ ، اجاره واکر ، اجاره عصا بیمار و …
نحوه استفاده از کپسول اکسیژن
برای استفاده از کپسول اکسیژن در منزل باید مراحل زیر را به ترتیب انجام داد:
الف)ابتدا همانند تصویر باید مانومتر را روی کپسول نصب کنید.
مانومتر
تذکر1:هنگام نصب مانومتر توجه شود که واشر مخصوص آن در جای خود باشد.
تذکر2:قبل از استفاده از کپسول،درون لیوان مرطوب کننده، آب مقطر یا آب جوشیده سرد شده به مقدار لازم ریخته شود.
توجه:از ریختن آب شیر یا هر مایع دیگری جدا خود داری کنید.
ب)در این مرحله ماسک مخصوص را به مانومتر وصل کنید.
ج)پس از نصب ماسک بر روی صورت بیمار،شیر کپسول را باز کرده و با پیچ موجود روی مانومتر میزان اکسیژن خروجی را تنظیم کنید.
تذکر:میزان اکسیژن خروجی بستگی به تشخیص پزشک معالج دارد.
تذکر مهم:هرگز روغن،مواد ضدعفونی کننده دارای گلیسرین،به محل اتصال شیر کپسول برخورد نکند،زیرا موجب انفجار میشود.
تهیه شده توسط مرکز خدمات درمانی پارسه
نحوه استفاده از کپسول اکسیژن
سایر خدمات مرکز پرستاری در منزل پارسه به شرح زیر میباشد :
اعزام کادر درمانی به منزل :
ویزیت پزشک در منزل ، اعزام پرستار به منزل ، وصل سرم در منزل ، پانسمان در منزل ، تعویض سوند فولی ادراری در منزل ، تعویض لوله غذایی ng ، نوار قلب در منزل ، خونگیری در منزل ، تنقیه در منزل ، تست زردی بدون خونگیری و … فیزیوتراپی در منزل ، کاردرمانی در منزل ، گفتار درمانی در منزل
اجاره تجهیزات پزشکی :
اجاره دستگاه زردی نوزاد ، اجاره تخت بیمار ، اجاره ویلچر ، اجاره تشک مواج ، اجاره کپسول اکسیژن ، اجاره دستگاه اکسیژن ساز ، اجاره ساکشن ، اجاره پالس اکسیمتر ، اجاره ونتیلاتور ، اجاره تراکشن ، اجاره شیردوش برقی ، اجاره سی پپ ، اجاره بای پپ ، اجاره واکر ، اجاره عصا بیمار و …
بدن کودک خود را هرروز ماساژ دهید،
این کار برای او تجربه ای منحصر به فرد و فوق العاده است.
چند نکته:
الف)قبل از شروع ماساژ،کودک خود را آرام بغل کنید، با او حرف بزنید و او را ببوسید،با این کار به او اطمینان خاطر و آرامش میبخشید.
در طول ماساژ،سعی کنیدهرچه بیشتر از طریق چشم و نگاه با او ارتباط برقرار کنید، همیشه اورا با روغن بچه ماساژ دهید.
ب)در آغوش گرفتن و ماساژ کودک،تاثیرات مثبت بسیار زیادی دارد،خواه این کار بخاطر تقویت سیستم ایمنی و مصونیت او باشد خواه صرفا برای ارتباط بین والدین و کودکان .
طبق تحقیقات انجام شده نوزادان نارسی که روزامه ماساژ داده میشوند ،بدون آنکه تغییری در میزان کالری تغذیه شان داده شده باشد،47درصد افزایش وزن پیدامیکنند.
ماساژ میتواند به آرام کردن کودکانی که نمیتوانند بخوابند یا بسیار نا آرام و بی قرارند، کمک کند،همچنین ماساژ محرک بسیار مهمی برای سیستم عصبی کودکان است
در نهایت، ماساژ به کودکان کمک میکند تا بهتر بدن خود را درک کنند.
ج)در طول ماساژ پیوند مادر و نوزاد قوی تر میشود.
تاثیر آرامش بخش ماساژ بر روی مادرو نوزاد ،ناشی از آزاد شدن هورمون های بدن در سطحی وسیع است.
عمل ماساژ میزان تولید هورمون استرسی کورتیزول را در بدن کودک کاهش میدهد،ضمن آنکه محرکی است برای آزاد سازی هورمون پرولاکتن در بدن مادر(پرولاکتن فاکتور مهمی برای شیر دهی مادر است).
در نتیجه،مادرانی که در حین شیردهی کودک خود را ماساژ میدهند ،درمقایسه با مادرانی که این کار را نمیکنند،میتوانند برای مدت طولانی تر به کودک خود شیردهند.
توجه:
- ماساژ کودک خود را بین 6تا8هفته پس از تولد آغاز کنید.
- همیشه از روغن ماساژ خاصی که تحت آزمایش کلینیکی قرار گرفته، استفاده کنید.
- ماساژ را در اتاقی آرام با دمای تقریبی 26درجه سانتی گراد و بر روی سطحی گرم و نه خیلی گرم انجام شود.
- هیچگاه کودک خود را در حین بیماری ماساژ ندهید.
مراحل ماساژ کودک:
1-ناحیه ی سینه:
ناحیه ی سینه کودک خود را مانند شکل نگه دارید،با انگشت شست خود زیر گردن و اطراف قفسه سینه را با حرکات منور و سپس دو طرف ناحیه سینه را به ارامی ماساژ دهید.
2-ناحیه ی شکم:
با استفاده از یک دست به آرامی شکم را لمس کنید،ابتدا از ناحیه ی بالای ناف شروع کنید.
ماساژ باید به طور دورانی و در جهت عقربه های ساعت داده شود.
3-ناحیه ی کف پا:
با سر انگشت خود هریک از انگشتانان پای کودک را به ارامی ماساژ دهید
سپس با حرکات خطی کف پاها را نیز ماساژ داده و پس از آن مفاصل پا را در جهت مختلف به نرمی کشش دهید
4-بازوها و دست ها:
بازو های کودک را به نوبت ماساژ دهید،از مشت دست شروع کنید و تا زیر بغل ادامه دهید.
در حین ماساز،به آرامی پایین هر یک از انگشتان،یعنی قسمت بین انگشتان و کف دست را لمس کنید.
پس اتمام این بخش از ماساژ،مشت،آرنج و مفاصل شانه را در جهت های متفاوت به آرامی کشش دهید.
5-ماساژ پاها:
پاهارا نیز مانند دست ها، به نوبت ماساژ دهید،این کار را از پایین پا شروع کنید و تا ران ها ادامه دهید.
6-پشت:
با کف دست های خود از پایین گردن در ناحیه پشت شروع کنید و به حالت دورانی تا باسن را ماساژ دهید.
تهیه شده توسط مرکز خدمات پرستاری در منزل شیراز
انجام آزمایشات غربالگری پس از تولد نوزاد میتواند بیماری‌هایی را در نوزادان مورد بررسی قرار میدهد که هرچند خیلی شایع نیست، اما در صورت وجود میتواند جدی باشد و اثرهای خطرسازی برای کودکان داشته باشد. لزوم انجام آزمایشات غربالگری برای تمام نوزادان وجود دارد و ضروری است، حتی اگر آنها سالم به نظر برسند. این آزمایش‌ها به‌طورکلی شامل یک آزمایش خون از پاشنهٔ کف پای نوزاد و یک آزمایش یا تست شنوایی میشود. در این مطلب میتوانید با دلیل انجام این آزمایشات، انواع آزمایشات غربالگری نوزادان و واکسن‌ها و تزریق‌های لازم در بدو تولد نوزاد آشنا شوید.
در این مقاله مطالعه می‌کنید:
دلیل انجام آزمایش غربالگری نوزاد
بسیاری از اختلالاتی که در کودک شما مورد بررسی قرار می‌گیرد، در زمان تولد نشانۀ قابل مشاهده‌ای ندارد و پی بردن زودهنگام به این اختلالات توسط پزشک، این فرصت را میدهد که پیش از اینکه چنین بیماری‌هایی نوزاد را دچار آسیب جدی و درازمدت کند، تحت مداوا قرار بگیرد. آزمایش‌های غربالگری تنها اطلاعات اولیه‌ای را فراهم میکند تا پزشکان بتوانند برای پی بردن به وجود یک مشکل جدی، آزمایش‌های تشخیصی دقیق‌تری را درخواست بدهند.
بنابراین بیشتر نوزادانی که تست غربالگری روی آنها انجام میشود، سالم هستند و مشکلی ندارند. بخشی از آزمایش‌های غربالگری مثل غربالگری شنوایی، قبل از ترخیص نوزاد و در بیمارستان و بقیهٔ آزمایشات مهم غربالگری با درخواست پزشک و بین روزهای سوم تا پنجم بعد از تولد انجام میشود. اگر مشکلی وجود داشته باشد نیز لازم است والدین بعد از اطلاع توسط پزشک، در زودترین زمان ممکن برای شروع درمان نوزادشان پیگیری کنند، زیرا بسیاری از این بیماری‌ها در صورت درمان نشدن، پیامدهای جدی مثل کم‌توانی‌های ذهنی خواهد داشت. برخی از این بیماری‌ها میتواند در صورت تشخیص به‌موقع بهبود یابد یا با اقدامات نسبتاً ساده مانند نظارت بر رژیم غذایی کودک یا با استفاده از داروهای خاص کنترل شود.
به یاد داشته باشید که در مراکز بهداشت نیز میتوانید آزمایشات غربالگری بین روزهای سوم تا پنجم بعد از تولد کودک را انجام دهید، اما این مراکز طبق قوانین فقط سه بیماری کم‌کاری مادرزادی غدۀ تیروئید، فنیل کتنوری و نقص آنزیم G۶PD یا فاویسم را انجام میدهند و دو بیماری دیگر که شربت افرا و گالاکتوزمی نام دارد، از طریق مراکز بهداشت قابل بررسی نیست، بنابراین اگر می‌خواهید تمام این پنج بیماری به شکل کامل بررسی شود، میتوانید از پزشک کودکتان بخواهید درخواست انجام آنها را برای شما بنویسد تا با مراجعه به آزمایشگاه‌های معتبر شهرتان آنها را انجام دهید.
انواع آزمایش‌های غربالگری نوزادان
پس از تولد نوزاد، یک غربالگری برای سنجش میزان شنوایی نوزاد و یک غربالگری برای بررسی وجود سه بیماری به نام‌های کم‌کاری مادرزادی تیروئید، فنیل کتنوری و نقص آنزیم G۶PD یا فاویسم توسط آزمایشات غربالگری نوزادان بررسی میشود. غربالگری شنوایی لازم است قبل از ترخیص نوزاد از بیمارستان انجام شود و آزمایشات غربالگری دیگر بین روز سوم تا پنجم بعد از تولد انجام خواهد شد. توضیحات بیشتر دربارۀ این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
غربالگری شنوایی: اختلال شنوایی یک مشکل پنهان است که از طریق ظاهر نوزاد قابل شناسایی نیست، بنابراین تشخیص آن در ابتدای تولد بدون انجام تست غربالگری شنوایی ممکن نیست. کم‌شنوایی اگر به موقع درمان نشود، توانایی یادگیری زبان و گفتار و مهارت‌های درکی به خوبی صورت نمی‌گیرد. غربالگری شنوایی آزمونی سریع و آسان برای تشخیص میزان شنوایی نوزادان است که باید قبل از مرخص شدن مادر و نوزاد از بیمارستان انجام شود. اگر نتیجهٔ آزمایش، سلامت شنوایی را نشان دهد، نوزاد از نظر شنوایی مشکلی ندارد. اما اگر آزمون طبیعی نبود، غربالگری مرحلهٔ دوم یک هفته بعد انجام خواهد شد و در صورت غیرطبیعی بودن آزمون دوم، باید نوزاد قبل از سه ماهگی برای تشخیص و تا قبل از شش ماهگی برای درمان به یک پزشک متخصص اطفال مراجعه کند. در هر صورت انجام نشدن این تست در بیمارستان، لازم است والدین برای انجام این آزمایش در اولین فرصت ممکن و حتماً تا قبل از یک ماهگی نوزاد به پزشک کودکشان مراجعه کنند.
کم‌کاری مادرزادی غدۀ تیروئید: عوارض بیماری کم‌کاری مادرزادی تیروئید یكی از موارد مهم قابل پیشگیری در نوزادان است که در صورت درمان نشدن منجر به بروز اختلالاتی در سیستم عصبی مرکزی و اسكلتی میشود که مهمترین آن کم‌توانی‌های ذهنی است. تشخیص این بیماری به دلیل کم و نامشخص بودن علائم آن معمولاً در روز اول زندگی نوزاد انجام نمی‌شود. برای انجام غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید، بین روز سوم تا پنجم پس از تولد نوزاد، یک نمونه خون از پاشنۀ پای نوزاد گرفته میشود و در صورت تشخیص بیماری، درمان بلافاصله شروع میشود.
فنیل کتنوری: بیماری فنیل کتنوری به علت تجمع اسید آمینۀ فنیل آلانین در بدن ایجاد میشود. فنیل آلانین یک اسید آمینۀ ضروری است که برای ساخت پروتئین در بدن استفاده میشود. این اسید آمینه توسط آنزیم فنیل آلانین هیدروکسیلاز تجزیه میشود. اگر مقدار این آنزیم در بدن کم باشد، باعث تجمع فنیل آلانین در مایعات بدن و تجزیۀ آن به موادی مثل فنیل پیرویک اسید و فنیل اتیلین آمین میشود. فنیل آلانین اضافی به همراه این مواد در بدن، متابولیزم و سوخت‌وساز طبیعی را مختل میکند و باعث صدمات مغزی میشود. کودک مبتلا در ابتدای تولد طبیعی است و کم‌توانی‌های ذهنی به تدریج پیشرفت میکند و طی چند ماه آشكار میشود. فعالیت زیاد همراه با حرکات بی‌هدف و تشنج از دیگر علائم این بیماری است. در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتوان از عوارض این بیماری جلوگیری کرد.
نقص آنزیم G۶PD یا فاویسم: فاویسم یک بیماری ارثی است که در ایران شایع است. G۶PD آنزیمی است که باعث ایمن بودن گلبول قرمز در مقابل مواد اکسیدان میشود. کمبود این آنزیم باعث میشود گلبول‌های قرمز هنگام مواجهه با مواد اکسیدان مثل بعضی از داروها و برخی مواد خوراکی نظیر باقلا تخریب شود. این امر باعث بروز زردی یا یرقان، مشاهدۀ خون در ادرار و در موارد شدید مرگ میشود. نوزادان مبتلا به این بیماری از نظر ظاهری علامت خاصی ندارند و به درمان خاصی نیز نیاز نخواهند داشت، فقط رژیم غذایی و داروهایی که مصرف می‌کنند باید تحت کنترل باشد و از مصرف مواد اکسیدان پرهیز کنند. انجام آزمایش غربالگری برای شناسایی این نوزادان و اطلاع خانوادۀ آنها از بیماری کودکشان برای رعایت رژیم غذایی و پرهیز دارویی مادر و نوزاد است.
باز هم توصیه میشود دو تست دیگر غربالگری که بیماری شربت افرا و بیماری‌ای به نام گالاکتوزمی است در حال حاضر در مراکز بهداشت کشور انجام نمی‌شود. اگر در این موارد سؤالی دارید، خیلی بهتر است که با پزشک کودکتان صحبت و مشورت کنید و از او برای دستور انجام آنها درخواست کنید. همچنین شاید پزشک شما به اطلاعات به‌روزتری در مورد انجام این دو تست آگاه باشد.
والدین هر کودک در سال اول زندگی، باید پنج بار کودک خود را برای واکسیناسیون به مرکز بهداشتی درمانی ببرند و برای تقویت اثر واکسن ها نیز پس از یک سالگی مراجعات مجددی مورد نیاز می باشد که این مراحل و نوع واکسن ها در ادامه مطلب نشان داده شده است.
ابتلا به بعضی بیماری ها در دوران کودکی بسیار خطرناک است و می تواند سبب مرگ و میر و ایجاد ناتوانی در کودکان شود.
مهم ترین این بیماری ها، که سالانه جان تعداد بسیاری از کودکان را می گیرد، سل، سرخک، سیاه سرفه، کزاز، دیفتری و هپاتیت «ب» است. همه کودکان باید در مقابل این بیماری ها واکسینه شوند.
بدن انسان در مقابل این ویروس ها و میکروب ها یا سموم، موادی می سازد که اصطلاحا «پادتن» نامیده می شود. حال اگر بدن با میکروب یا ویروس واقعی بیماری (مثل واکسن) برخورد کند می تواند آن را از بین ببرد و بدین ترتیب انسان در مقابل آن بیماری ها ایمن می شود.
تمام مراکز بهداشتی درمانی در کشور ما آماده اجرای واکسیناسیون برای همه کودکان اند و این کار به طور رایگان صورت می گیرد.
پشت کارت رشد کودک، یک کارت واکسیناسیون برای ثبت واکسن های او در نظر گرفته شده است.
زمان بندی واکسیناسیون کودکان به نقل از سایت انستیتو پاستور ایران به شرح زیر است:
– بدو تولد: ب ث ژ، قطره فلج اطفال، هپاتیت ب
– دو ماهگی: ثلاث، قطره فلج اطفال، هپاتیت ب
– چهار ماهگی: ثلاث، قطره فلج اطفال
– شش ماهگی: ثلاث، قطره فلج اطفال، هپاتیت ب
– یک سالگی: ام ام آر (سرخک، اوریون و سرخجه)
– هجده ماهگی: ثلاث، قطره فلج اطفال، ام ام آر
– شش سالگی: ثلاث، قطره فلج اطفال
این واکسن ها چه هستند؟
– واکسن ب ث ژ: این واکسن با استفاده از باکتری ضعیف شده سل، علیه این بیماری ساخته شده است که به صورت زیرپوستی در بالای بازوی نوزاد در بدو تولد تزریق می شود.
– واکسن ثلاث یا سه گانه (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه): این واکسن با استفاده از باکتری کشته شده سیاه سرفه و سموم باکتری های دیفتری و کزاز ساخته می شود. دیفتری، کزاز و سیاه سرفه بیماری های خطرناکی هستند که می توانند موجب مرگ یا عوارض شدید شوند.
– قطره فلج اطفال خوراکی: فلج اطفال یک بیماری حاد ویروسی است که می تواند منجر به فلج دائمی گروهی از عضلات بدن شود.
– واکسن ام ام آر یا MMR (سرخک، سرخجه، اوریون): این واکسن از ویروس ضعیف شده این بیماری ها تهیه می شود. علایم بیماری سرخک عبارت است از تب بالا و چند روزه همراه با آب ریزش بینی، التهاب ملتحمه چشم و جوش هایی که بعد از شروع تب ظاهر می شود.
– واکسن هپاتیت ب: بیماری هپاتیت B ( که از طریق خون یا مادر به جنین و ارتباط جنسی) منتقل می شود، در برنامه واکسیناسیون قرار دارد. از جمله عوارض تزریق واکسن می توان به درد، قرمزی، سردرد و کسالت اشاره کرد.
برای شناخت بیماری هایی که علیه آن ها واکسیناسیون انجام می شود، توضیح مختصری در متن زیر آمده است.
کزاز
میکروب کزاز در خاک وجود دارد و در صورتی که زخم بدن با خاک آلوده شود، احتمال بروز این بیماری وجود دارد.
کزاز بیماری خطرناکی است و ابتلا به آن در هر سنی امکان دارد. سم میکروب این بیماری از کشنده ترین زهرهای شناخته شده است.
در زایمان های غیربهداشتی احتمال دارد که نوزاد مبتلا به کزاز شود. کزاز نوزادان بیماری بسیار خطرناکی است، اما می توان با واکسیناسیون مادران، این بیماری را حذف کرد.
سل
سل بیماری واگیردار و مزمنی است که سالانه میلیون ها نفر را در جهان مبتلا می سازد. میکروب سل از طریق خلط فرد مبتلا و هوا وارد مجاری تنفسی افراد سالم می شود و آن ها را مبتلا می سازد.
تشخیص سل مستلزم لوازم تشخیصی و درمان آن طولانی مدت و مشکل است.
در چند دهه گذشته بیماری سل بیش تر در کشورهای در حال توسعه دیده می شد، اما امروزه با بروز بیماری ایدز که ایمنی افراد را در مقابل بیماری ها کاهش می دهد، دوباره بیماری سل در سراسر جهان مشاهده می شود و باعث مرگ و میر و معلولیت عده بسیار زیادی می گردد.
واکسن بیماری سل «ب، ث، ژ» نام دارد و باید در اولین فرصت پس از تولد به نوزاد تزریق شود.
سرخک
بیماری سرخک شدیدا مسری است و تمام کودکانی که واکسن نزده باشند، به آن مبتلا خواهند شد. علایم این بیماری شامل بثورات پوستی، تب و سرفه است.
سرخک عوارض گوناگونی دارد و مهم ترین آن ها سینه پهلو، کوری و کری است. میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری، به خصوص در کودکانی که مبتلا به سوءتغذیه هستند، بسیار زیاد است.
هپاتیت (ب)
هپاتیت B نوعی بیماری است که کبد فرد مبتلا را گرفتار می کند و علایم آن تهوع، استفراغ و بی اشتهایی شدید است.
این بیماری، نارسایی کبد و مشکلات بسیاری برای فرد مبتلا ایجاد می کند و در نهایت منجر به مرگ وی می شود.
واکسیناسیون علیه این بیماری از ابتلا به آن پیشگیری می کند.
فلج اطفال
بیماری فلج اطفال سالانه باعث فلج شدن بسیاری از کودکان می شود. سرایت بیماری از راه دهان و به وسیله آب، غذا و اشیای آلوده صورت می گیرد.
شروع بیماری مانند سرماخوردگی است که به دنبال آن فلج اندام ها ظاهر می شود. در اثر واکسیناسیون علیه این بیماری و اقدامات بهداشتی، این بیماری در کشور ما خوشبختانه در حال ریشه کن شدن است.
دیفتری
میکروب بیماری دیفتری در حلق بیمار رشد می کند و با ایجاد غشای کاذب و ضایعات موضعی در حلق و ترشح سم، که به وسیله خون در تمام بدن منتشر می شود، سبب مسمومیت و خفگی می شود.
این بیماری در گذشته، شیوع بیش تری داشته است و خوشبختانه امروزه از شدت آن کاسته شده است. اما به دلیل کشندگی فوق العاده اش، واکسیناسیون علیه آن انجام می شود.
سیاه سرفه
بیماری سیاه سرفه که عامل آن نوعی باکتری است، دستگاه تنفسی را مبتلا می سازد و فرد دچار سرفه های خاص قطاری می شود و آن قدر سرفه می کند که رنگ صورتش سیاه می شود.
میزان کشندگی این بیماری بسیار بالاست و در صورتی که فرد جان خود را از دست ندهد، دچار ناتوانی ها و عوارض عصبی می شود.
این بیماری به راحتی می تواند به افراد دیگر سرایت کند. واکسیناسیون علیه این بیماری می تواند از بسیاری از مرگ و میرهای ناشی از آن پیشگیری کند.
هشدارها
واکسیناسیون زمانی به خوبی اثر می کند که به موقع و به طور کامل انجام شود. بعضی از واکسن ها زمانی موثر واقع می شوند که چند بار تلقیح شوند. بنابراین، باید جدول واکسیناسیون به طور کامل رعایت گردد.
یکی از مهم ترین دلایل مراجعه نکردن والدین برای واکسیناسیون فرزندان خود، آن است که کودک در روزی که نوبت واکسیناسیون اوست، به تب، سرفه، سرماخوردگی یا اسهال مبتلا شده است.
در این بیماری های خفیف و همچنین در مواقع سوء تغذیه، اقدام به واکسیناسیون هیچ خطری ندارد و باید واکسن سر وقت به کودک تلقیح شود.
پدران و مادران باید بدانند که بعضی از واکسن ها عوارض مختصری دارند، مثلا در محل تزریق واکسن (ب.ث.ژ) زخم کوچکی ایجاد می شود و کبره می بندد. این زخم نباید دستکاری شود، زیرا پس از مدتی خود به خود خوب می شود.
پس از تزریق واکسن ثلاث هم کودک تب مختصری پیدا می کند و محل تزریق کمی متورم و دردناک می گردد. باید تب کودک با دارویی که پزشک می دهد پایین آورده شود و محل تزریق با حوله گرم کمپرس شود.
یک هفته پس از تزریق واکسن سرخک، کودک دچار حالتی شبیه سرماخوردگی می شود و ممکن است بثورات خفیفی روی پوست او ظاهر گردد.
بروز هر یک از حالات فوق نشان دهنده واکنش طبیعی بدن نسبت به واکسن هاست و جای نگرانی نیست، اما در صورتی که پس از تزریق واکسن، تب شدید، بی قراری و یا حالاتی شبیه تشنج در کودک پیدا شود (که البته جز در مواقع نادر رخ نمی دهد)، باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.
فرآوری: نیره ولدخانی
تشنج، تغییر ناگهانی فعالیت حرکتی در فرد است كه ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغز بوده و در کودکان نیز شایع است. یکی از شایع‌ترین انواع تشنج در کودکان، تشنج ناشی از تب است که البته معمولا سرنوشت خوبی دارد، اما گاهی نیز به علت یک بیماری خطرناک مانند مننژیت (التهاب و عفونت پرده‌های مغزی) ایجاد میشود.
تشنج ناشی از تب معمولا در کودکان 1 تا 5 سال رخ میدهد، هر چند گاهی قبل از یک سالگی یا بعد از پنج سالگی هم دیده میشود. در برخی خانواده‌ها تشنج بسیار شایع‌تر بوده که به علت زمینه ژنتیکی است.
تشنج ناشی از تب معمولا با افزایش سریع درجه حرارت بدن رخ میدهد. البته گاهی نیز کودک در ابتدا دچار تشنج شده و پس از آن والدین متوجه وجود تب در کودک خود میشوند.
بعضی از والدین هیچ پیش اطلاعی درباره تشنج ندارند و حتی در صورت بروز علائم آن، متوجه نمی‌شوند. بنابراین به طور خلاصه به بعضی از علائم آن اشاره میشود.
در گروهی از بیماران هنگام تشنج ابتدا هوشیاری از بین رفته، سپس دچار انقباضات عضلات میشوند که معمولا حدود 10 تا 30 ثانیه طول می‌کشد.
در این زمان بعضی از بیماران دچار کبودی صورت (به اصطلاح سیانوز) یا انحراف چشم‌ها به سمت بالا و عقب میشوند.
انقباضات عضلات باعث خم شدن و قوس برداشتن بدن میشود و پس از آن بیمار به طور متناوب دچار حرکات انقباض و انبساط عضلات میشود که به صورت لرزش‌های پرشی تند دیده میشود.
در انتهای این علائم معمولا وضعیت تنفسی بیمار به حالت قبل بازگشته و کبودی بیمار نیز از بین می‌رود.
بیماران بزرگ‌تر در پایان ممکن است دچار بی‌اختیاری ادرار شوند.
پس از تشنج ممکن است بیمار دچار خواب آلودگی و بی‌حالی شود.
آنچه ذکر شد کامل‌ترین و شایع‌ترین علائم تشنج به خصوص هنگام تب است، وگرنه بسیاری از بیماران ممکن است بعضی از آنها را تجربه کنند.
بعضی از نوزادان بعد از تولد دچار زردی می شوند و باید چند روزی در بیمارستان بمانند. اما مهمترین دلیل زردی نوزاد چیست و این زردی چرا و بر اثر چه عواملی رخ می دهد؟ دکتر هادی سماعی فوق اخصص طب نوزادی معتقد است از کودک چند ساعته تا فرد صد ساله مستعد ابتلا به بیماری زردی هستند، نوزادان در روزهای اولیه زندگی خود ممکن است به زردی مبتلا شوند.
این متخصص طب نوزادی درباره بیماری زردی گفت:« هنگام بیماری، پوست بیمار و سفیدی چشم رنگ زرد به خود می‌گیرد به بیماری نیز زردی گفته میشود. با بالا رفتن ماده‌ای به نام بیلی‌روبین در خون فرد بیماری زردی ایجاد میشود. این بیماری در هر سنی با علت و مقدار متفاوتی بروز خواهد کرد، که عوارض متفاوتی نیز به همراه دارد. اکثرا این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که گروه خونی نوزاد با گروه خونی مادر یکسان نباشد؛ به طور مثال اگر گروه خونی مادر O باشد و نوزاد گروه خونیA یا B داشته باشد؛ احتمال اینکه نوزاد به زردی مبتلا شود بسیار زیاد است. »
گروه خونی دلیل اصلی زردی نوزادان
این متخصص طب نوزادی درباره ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد به باشگاه خبرنگاران توضیح می دهد:« این ناسازگاری میتواند براثر ناسازگاری RH گروه خونی باشد؛ مادر با گروه خونی RH منفی، اگر نوزاد RH مثبت متولد کند، ممکن است نوزاد دچار زردی شود, همچنین در مناطق شمالی و جنوبی ایران کمبود یک نوع باکتری در خون افراد که به آن فاویسم می‌گویند و به شکل مادرزادی نیز است، در نوزادان باعث ابتلا به زردی میشود. همچنین نخوردن و ناکافی بودن شیرمادر در روزهای اول تولد نوزاد را به زردی مبتلا خواهد کرد؛ در بعضی از موارد نیز در شیرمادر ماده‌ای وجود دارد که باعث ایجاد زردی در نوزاد میشود؛ با این اوصاف خطر ابتلای نوزادان به بیماری زردی باید مورد توجه قرار گیرد، نوزاد باید در بدو تولد معاینه و در صورت بالا بودن مقدار بیلی روبین خون، اقدامات درمانی آغاز شود.»
از زردی نوزاد می توان پیشگیری کرد؟
اما مهمترین سوالی که مطرح می شود این است که می توان قبل از تولد نوزاد از این بیماری پیشگیری کرد؟ دکتر سماعی گفت:« مادر و پدر قبل از اقدام به بارداری باید از این اختلاف گروه خونی مطلع و از خطر ابتلا به این بیماری آگاهی کافی داشته باشند؛ متخصص زنان و زایمان نیز باید با مشخص کردن گروه خونی مادر و پدر نوزاد همچینین RH خون مقدار ریسک ابتلای نوزادشان به زردی را به آنها اطلاع دهد؛ همچنین درباره بیماری فاویسم و احتمال ابتلا به این بیماری نیز باید آزمایشات لازم انجام شود.»
منبع : https://www.ninisite.com/
